Atopisch eczeem & Baricitinib

Eind 2020 kwam er voor volwassenen met atopisch eczeem een JAK-remmer beschikbaar gekomen: baricitinib (merknaam Olumiant®). Heb je matig tot ernstig atopisch eczeem en kom je in aanmerking voor systemische therapie, dan kun je hiermee behandeld worden.

Wat is baricitinib?

Baricitinib (merknaam Olumiant®) behoort tot de groep geneesmiddelen die we Janus Kinase (JAK)-remmers noemen. De werkzame stof baricitinib helpt ontstekingen en afweerreacties verminderen. Het is een immuno-suppressivum, oftewel een onderdrukker van je afweersysteem. Baricitinib wordt gebruikt voor de behandeling van volwassenen met matig tot ernstig atopisch eczeem. Je kunt baricitinib alleen gebruiken, of samen met geneesmiddelen voor eczeem die je op de huid aanbrengt. Dit middel is voor oraal gebruik. Je slikt de tablet met wat water door.

Hoe werkt baricitinib?

Baricitinib vermindert de activiteit van het enzym in je lichaam dat Janus Kinase (JAK) wordt genoemd en dat een rol speelt bij een breed scala aan celprocessen, waaronder ontstekingsreacties. Dit JAK-enzym is betrokken bij het doorgeven van boodschappen via cytokines in je afweersysteem. Cytokines zijn cellen van je afweersysteem die boodschappen kunnen doorgeven waardoor klachten kunnen ontstaan die bij atopisch eczeem horen. Baricitinib remt de signalen die de cytokines doorgeven en daarmee ook het afweersysteem waardoor de ontsteking in de huid en de eczeemklachten minder kunnen worden.

Wat mag ik verwachten van baricitinib?

Baricitinib kan helpen om de conditie van de huid te verbeteren en de jeuk te verminderen door de activiteit van het JAK-enzym te verlagen. Daarnaast helpt baricitinib slaapstoornissen (als gevolg van jeuk) te verbeteren, en je algehele kwaliteit van leven. Ook is aangetoond dat het pijn op de huid en angst en depressie als gevolg van atopisch eczeem kan verbeteren.

Wat moet ik ook weten over baricitinib?

Zoals elk geneesmiddel kan ook baricitinib bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen daarmee te maken. Neem contact op met je arts of roep onmiddellijk medische hulp in als je tekenen van infecties zoals gordelroos en longontsteking krijgt, die bij 1 op 10 mensen kunnen voorkomen die baricitinib gebruiken. Het kunnen verschijnselen zijn van:

  • gordelroos (herpes zoster): pijnlijke huiduitslag met blaren en koorts (dit kwam zeer zelden voor bij atopisch eczeem)
  • longontsteking: aanhoudende hoest, kortademigheid en vermoeidheid (dit kwam soms voor bij atopische eczeem).

Ernstige longontsteking en ernstige herpes zoster kwamen soms voor.

Zeer vaak voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij meer dan 1 op de 10 mensen):

  • keel- en neusinfecties
  • hoge concentraties cholesterol, aangetoond in bloedonderzoek.

Vaak voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij 1 op de 10 mensen):

  • koortsuitslag (herpes simplex)
  • infectie waardoor je misselijk wordt of diarree krijgt (gastro-enteritis)
  • urineweginfectie
  • hoog aantal bloedplaatjes (cellen die een rol spelen bij de bloedstolling) aangetoond in bloedonderzoek (dit kwam soms voor bij atopisch eczeem)
  • hoofdpijn
  • misselijkheid (dit kwam soms voor bij atopisch eczeem)
  • maagpijn
  • hoge concentraties leverenzymen, aangetoond in bloedonderzoek (dit kwam soms voor bij atopisch eczeem)
  • huiduitslag
  • acne
  • hogere concentraties van een enzym dat creatinekinase wordt genoemd, aangetoond in bloedonderzoek (dit kwam soms voor bij reumatoïde artritis).

Soms voorkomende bijwerkingen (kunnen voorkomen bij 1 op de 100 mensen):

  • laag aantal witte bloedcellen (neutrofielen), aangetoond in bloedonderzoek
  • hoge concentraties bloedvet (triglyceriden), aangetoond in bloedonderzoek
  • hoge concentraties leverenzymen, aangetoond in bloedonderzoek
  • gewichtstoename
  • opzwellen van het gezicht
  • netelroos
  • bloedstolsels in de bloedvaten van de longen
  • bloedstolsels in de aderen van de benen of bekken, diepe veneuze trombose genoemd (DVT)
  • diverticulitis (pijnlijke ontsteking van zakjes in de darmwand).
  • Zie hier de volledige lijst met mogelijke bijwerkingen. Krijg je last van bijwerkingen, neem dan contact op met je arts, apotheker, of verpleegkundige. Dit geldt ook voor mogelijke bijwerkingen die niet in de bijsluiter staan.

Wanneer mag je baricitinib niet gebruiken?

Als je allergisch bent voor baricitinib of een van de andere bestanddelen, dan mag je dit medicijn niet gebruiken. Ook niet als je zwanger bent of denkt te zijn. Je mag baricitinib niet gebruiken terwijl je borstvoeding geeft, omdat het onbekend is of dit geneesmiddel in de moedermelk terechtkomt. Jij en je arts moeten besluiten of je borstvoeding geeft of baricitinib gebruikt. Je mag niet beide doen.

 

Wanneer moet je extra voorzichtig zijn met baricitinib?

Neem vóór en tijdens de behandeling met baricitinib contact op met je arts of apotheker als je:

  • een infectie hebt of vaak infecties krijgt. Als je verschijnselen krijgt zoals koorts, wondjes, het gevoel dat je vermoeider bent dan anders of gebitsproblemen, overleg dan met je arts, want dit kunnen tekenen van een infectie zijn. Baricitinib kan het vermogen van je lichaam om infecties te bestrijden verminderen en kan een bestaande infectie erger maken of de kans vergroten dat je een nieuwe infectie krijgt
  • tuberculose hebt of eerder hebt gehad. Het kan nodig zijn dat je op tuberculose moet worden gecontroleerd voordat je baricitinib krijgt. Als je tijdens behandeling met baricitinib aanhoudende hoest, koorts, nachtelijk zweten en gewichtsverlies krijgt, raadpleeg dan je arts omdat dit tekenen van tuberculose kunnen zijn
  • een herpesinfectie (gordelroos) hebt gehad, omdat dit door baricitinib terug kan komen. Als je tijdens behandeling met baricitinib pijnlijke huiduitslag met blaren krijgt, overleg dan met je arts omdat dit een teken van gordelroos kan zijn
  • hepatitis B of C hebt of eerder hebt gehad
  • gevaccineerd gaat worden. Je mag tijdens het gebruik van baricitinib bepaalde (levende) vaccins niet krijgen
  • kanker hebt, omdat je arts zal moeten besluiten of je nog steeds baricitinib kunt krijgen
  • een slechte leverfunctie hebt
  • eerder bloedstolsels in de aderen van je benen (diepe veneuze trombose) of longen (longembolie) hebt gehad. Neem contact op met je arts als je een pijnlijk gezwollen been of pijn op de borst krijgt of kortademig wordt, omdat dit tekenen kunnen zijn van bloedstolsels in de aderen
  • diverticulitis (een type ontsteking van de dikke darm) of zweren in de maag of darmen hebt gehad.

Neem onmiddellijk contact op met je arts als een van de volgende ernstige bijwerkingen optreedt:

  • beklemd gevoel op de borst
  • piepende ademhaling
  • ernstige duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd
  • opzwellen van de lippen, tong of keel
  • netelroos (jeuk of huiduitslag)
  • ernstige buikpijn, met name in combinatie met koorts, misselijkheid en braken.

Het kan zijn dat je voor of tijdens het gebruik van baricitinib bloedonderzoek moet laten doen om na te gaan of je een laag aantal rode bloedcellen (bloedarmoede), laag aantal witte bloedcellen (neutropenie of lymfopenie), verhoogde bloedvetten (cholesterol) of verhoogde concentraties leverenzymen hebt. Dit om er zeker van te zijn dat de behandeling met baricitinib geen problemen veroorzaakt.

Gebruik je naast baricitinib nog andere geneesmiddelen, heb je dat kortgeleden gedaan of bestaat de mogelijkheid dat je in de nabije toekomst andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan je arts of apotheker.

Vertel het je arts of apotheker met name als je een van de volgende geneesmiddelen gebruikt voordat je baricitinib inneemt:

  • probenecide (voor jicht), omdat dit geneesmiddel de concentratie Olumiant in je bloed kan verhogen. Als je probenecide gebruikt, is de aanbevolen dosis baricitinib 2 mg eenmaal per dag
  • injecteerbare geneesmiddelen tegen reuma
  • injecteerbare geneesmiddelen die het afweersysteem onderdrukken, daarbij inbegrepen de zogenaamde specifieke biologische (antilichaam) behandelingen
  • geneesmiddelen die gebruikt worden om de immuunreactie van je lichaam te beïnvloeden, zoals azathioprine, tacrolimus of ciclosporine
  • andere geneesmiddelen die tot de groep van de JAK-remmers behoren
  • geneesmiddelen die het risico op diverticulitis kunnen vergroten, zoals niet-steroïde ontstekingsremmers (meestal gebruikt voor de behandeling van pijnlijke en/of ontstekingsaandoeningen van de spieren of gewrichten) en/of opioïden (gebruikt voor de behandeling van ernstige pijn) en/of corticosteroïden (meestal gebruikt voor de behandeling van ontstekingsaandoeningen).

Wanneer moet je contact opnemen met je arts?

Ben je zwanger, denk je zwanger te zijn, wil je het worden of geef je borstvoeding? Raadplaag je arts of apotheker voordat je dit geneesmiddel gebruikt. Tijdens behandeling met baricitinib en tot minstens één week na de laatste behandeling met baricitinib moet je een effectieve methode van anticonceptie gebruiken om te voorkomen dat je zwanger wordt. Als je zwanger wordt, moet je dat tegen je arts zeggen, omdat baricitinib niet tijdens de zwangerschap mag worden gebruikt.

Neem ook contact op met je arts als je andere geneesmiddelen gebruikt en bespreek of deze samen met baricitinib ingezet kunnen worden. Ook bijwerkingen die niet in de bijsluiter staan moet je melden bij je arts of apotheker.

Terug naar JAK-remmers

Referenties: baricitinib 28-04-2022. MAT-NL-2200463