Antihistaminica

Bij een acute allergische reactie komt onder andere de stof histamine vrij in de huid. Deze veroorzaakt jeuk en zorgt ervoor dat de kleine bloedvaten in de huid uitzetten waardoor er vocht vanuit de bloedvaten naar de huid kan gaan. De huid wordt rood en er kunnen jeukende bultjes (oedeem) ontstaan. Antihistaminica gaan de werking van histamine tegen. De geneesmiddelen die onder deze verzamelnaam vallen, hebben doorgaans een gunstig veiligheidsprofiel. Ze zijn niet verslavend, gewenning zie je zelden. Je kunt ze kort of lang gebruiken.

Antihistaminica zijn er in 2 soorten: versuffend en niet-versuffend. De versuffende werking hoeft niet nadelig te zijn, want vooral bij nachtelijke jeuk en problemen met slapen kan deze verlichting geven. Antihistaminica – maar niet alle – kunnen voorgeschreven worden vanaf 1 jaar. Let er op dat versuffende antihistaminica niet worden aanbevolen aan kinderen onder de 2 jaar in verband met een vermoeden op een klein verhoogd risico op wiegendood. 

De wetenschap baseert de kwalificatie ‘versuffend’ op de invloed die het middel heeft op het centraal zenuwstelsel/de hersenen. Niet iedereen ervaart antihistaminica als versuffend. Het hangt van de persoon af. Sommigen worden ook suf van ‘niet-versuffende’ antihistaminica. Een enkeling wordt juist extra alert. Heb je niet alleen atopisch eczeem, maar ook hooikoorts en/of voedselallergie? Dan kan een antihistaminicum voor een deel de klachten voorkomen bij acute allergische reacties op bijvoorbeeld pollen en voedsel.

Niet-versuffende antihistaminica worden wegens gebrek aan effectiviteit bij atopisch eczeem niet aanbevolen als behandeling bij patiënten zonder urticaria of andere atopische verschijnselen, zoals hooikoorts. De zogenaamde ‘eerste generatie’ antihistaminica (die het eerst beschikbaar was), heeft wel een versuffende, kalmerende werking. Mensen die door atopisch eczeem vooral last hebben van nachtelijke jeuk, hebben daar vaak baat bij.

Overzicht antihistaminica

Cetirizine en loratadine zijn vrij verkrijgbaar en worden alleen vergoed bij chronisch gebruik.

Daarom wordt dit middel meestal niet onder de 1 jaar voorgeschreven. Soms is er wel een reden om het ook bij jonge kinderen voor te schrijven, maar dan voor een paar dagen. Raadpleeg dus altijd een arts, ook als je de vrij verkrijgbare antihistaminica wilt gaan gebruiken.

Vaak kun je als bijwerking een droge mond en keel hebben. Minder vaak: verstopte neus, hoesten, accommodatieverlies van het oog (mogelijkheid om scherp te stellen neemt af), ophoping van urine in de blaas en verstopping van de darmen. Bij pupilverwijding kunnen antihistaminica aanleiding geven tot oogboldrukverhoging of een acute glaucoomaanval.

Mag je antihistaminica gebruiken tijdens zwangerschap en borstvoeding?

Het advies is om een antihistaminicum tijdens zwangerschap of borstvoeding alleen te gebruiken na overleg met je arts.

Mag je antihistaminica combineren met andere geneesmiddelen?
Licht je arts altijd in over het gebruik van andere geneesmiddelen. Bepaalde geneesmiddelen kunnen de werking van enkele soorten antihistaminica namelijk versterken of verzwakken, zoals ketoconazol, itraconazol en erytromycine.

Wanneer mag je antihistaminica niet gebruiken?
Je mag antihistaminica niet gebruiken bij:

• overgevoeligheid voor antihistaminica (zeer zeldzaam)
• ernstige nier- en leverfunctiestoornis
• ernstige hartaandoening (met name hartritmestoornis)
• te laag kaliumgehalte in het bloed
• enkele soorten antihistaminica mag je niet gelijktijdig gebruiken met geneesmiddelen als anti-hartritmestoornismiddelen, bepaalde antischimmelmiddelen en antibiotica
• glaucoom, bepaalde maagziektes (pylorusstenose), prostaatziektes
• kinderen jonger dan één jaar: mogelijk verhoogd risico op wiegendood. Wees ook voorzichtig bij kinderen met bepaalde slaapstoornissen
• zwangerschap en tijdens borstvoeding.

Heb je last van een overgevoeligheidsreactie, meld dat dan aan je behandelend arts. Je merkt het aan een verslechtering van je huidklachten of het plotseling optreden van een heel andere vorm van huiduitslag.