Lekker in je vel – wat je huid je vertelt is een indrukwekkend boek waarin Jantine van ‘t Klooster beschrijft hoe de huid en het brein nauw met elkaar verbonden zijn. Ook besteedt ze veel aandacht aan methoden om stress te verminderen, zoals mindfulness. Het doel: een betere conditie van de huid.
Lekker in je vel biedt een schat aan informatie over de huid, huidaandoeningen, de verzorging van de huid én het is een doe-boek. Zo bevat het een speciaal Huidfulness programma waarbij je in zes weken met meer balans, aandacht en ontspanning bewuster in het leven leert te staan. Het doel van huidfulness is om letterlijk lekker in je vel te zitten: bewust, aandachtig, ontspannen en mooi van binnen zijn betekent dat je ook mooi van buiten bent. Het boek van Van ’t Klooster bevat meer dan 40 ervaringen van mensen met een huidaandoening zoals eczeem, psoriasis, huidkanker, netelroos, acne en vitiligo. In haar boek delen 20 experts uit de wetenschap, huidzorg en mindfulness hun visie, ervaring en tips.
Jantine van ‘t Klooster
hoe zijn de reacties op Lekker in je vel?
‘Positief, de lezers die ik heb gesproken geven aan dat de inhoud nieuw voor hen is. Ik heb de relatie willen leggen tussen de huid, stress en mindfulness. Inmiddels is mindfulness een bekend fenomeen, maar dat er zoveel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan is, niet of nauwelijks. Ook bij zorgprofessionals. Hoe kun je los van de ‘buitenkant’, van medicatie of dagelijkse verzorging van de huid, een perspectief bieden voor mensen met een huidaandoening? Dat heb ik willen beschrijven, gebaseerd op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek.’
En wat blijkt?
‘Dat je van binnenuit ook invloed kunt uitoefenen op de conditie van je huid. Ik vind het fijn om te horen van mensen met een huidaandoening dat ze nu een handvat hebben om zelf aan de slag te gaan. Je brein, je gedachten – hoe ga je met stress om? Dat kun je zelf aanpakken, je kunt er zelf invloed op hebben. Stapsgewijs, laagdrempelig, op een no nonsens manier probeer ik in Lekker in je vel aan te geven hoe je dat doet. Dat spreekt aan, zo blijkt uit de reacties.’
Lekker in je vel voorziet dus in een behoefte?
‘Jazeker, als huidtherapeut zag ik heel vaak patiënten in mijn praktijk die zeiden: stress speelt zo’n grote rol bij mijn huidaandoening. Later bij het Huidfonds kwam ik in contact met patiëntenorganisaties en heb ik veel gesproken met mensen die chronische huidaandoeningen hadden. Tijdens die gesprekken viel elke keer opnieuw dat ene woord: stress. Uit onderzoek was al gebleken dat stress een rol speelt bij het opvlammen of verergeren van bepaalde huidaandoeningen, eczeem is er daar zeker een van. Manieren om stress te verminderen binnen de huidzorg worden niet zo vaak besproken, terwijl er wel behoefte aan is.’
Hoe kwam je op het idee voor dit boek?
‘Toen ik in opleiding was als mindfulness-trainer in het Radboud UMC, hield ik me in het tweede jaar onder meer bezig met de boeddhistische filosofie en onderzoek. Ik stuitte op een wetenschappelijk onderzoek uit de jaren negentig van Jon Kabat-Zinn, degene die mindfulness uit de boeddhistische setting heeft getrokken en naar de medische kant heeft gebracht. Het programma dat hij heeft ontwikkeld heet Mindfulness Based Stress Reduction, ook wel MBSR.’
‘Dermatologen in het ziekenhuis waaraan hij verbonden was, vertelden Kabat-Zinn over psoriasis patiënten die lichtbehandelingen kregen en veel last hadden van stress. Die dermatologen hebben delen van zijn MBSR-programma toegepast op een pilot-groep die zij onder behandeling hadden. Een deel daarvan kreeg tijdens de lichtbehandeling een bandje te horen met meditatie-oefeningen. De huid van die mensen knapte vier keer sneller op dan van de mensen die geen mentale oefeningen deden. Er gebeurde dus iets in het brein waardoor de huid sneller herstelde.’
‘De resultaten waren zo verbazingwekkend dat het onderzoek nog een keer uitgevoerd werd, dit keer onder strengere voorwaarden. Maar weer knapte de huid vier keer sneller op. Dit is de springplank geweest naar meer onderzoek met als onderwerp: mindfulness bij huidaandoeningen. De zogenaamde stress-reductie-component heeft sowieso invloed op hoe iemand zich voelt, maar speelt ook een rol bij het opknappen van de huid. Waarom heb ik hier nooit iets over gelezen, ging het door me heen. Hier moet ik iets mee. Ik ben ervan overtuigd dat huidzorg niet volledig is als je alleen naar de buitenkant kijkt.’
Stress-reductie heeft een positieve invloed op de huid?
‘Ja, als je kijkt naar de ontwikkeling van de huid in de embryonale fase, dan zie je dat de huid en het zenuwstelsel uit hetzelfde kiemblad ontstaan. Een kiemblad is een verzameling cellen die dezelfde oorsprong hebben en tijdens de groeifase van het embryo tot specifieke lichaamsweefsels zullen uitgroeien met eigen specifieke functies. Je zou kunnen zeggen dat de huid een verlengstuk is van het brein, of andersom. Vast staat dat de huid aan de ene kant en het zenuwstelsel en het brein aan de andere enorm veel invloed op elkaar hebben.’
‘Voorbeelden daarvan zijn de bekende, normale huidreacties als het rood worden van de huid, zweten, kippenvel, wit wegtrekken – emoties hebben invloed op de huid. Dat komt doordat de huid en het brein aan elkaar gekoppeld zijn. Als je dus iets doet in je brein, of dat nu stressreductie is of positief denken, dan heeft dat impact op het welzijn van je huid. Je gelukkig voelen, lekker in je vel zitten, voldoende slapen en bewegen zijn goed voor je huid. Mijn boek bevat onder andere meer dan vijftien huidfulness oefeningen waarmee je de conditie van je huid kunt verbeteren.’
stress is een eersteklas trigger voor de opvlamming van eczeem. Is huidfulness de ultieme oplossing?
‘Huidproblemen kunnen psychische klachten veroorzaken en andersom kan psychologische stress een huidaandoening verergeren. Zoals ik al zei: ik denk dat medische en paramedische huidzorg niet compleet is als je alleen de buitenkant behandelt. Het omgekeerde geldt ook: met alleen huidfulness kun je atopisch eczeem niet afdoende behandelen. Huidfulness is geen vervanging van een medische behandeling, maar wel een heel belangrijke aanvulling. De arts schrijft de behandeling voor; huidfulness is een tool waarbij je zelf de regie neemt en zelf aan de slag gaat met je manier van leven en je stressreductie. Zullen we er in de toekomst nog veel van horen? Ja, absoluut.’
Eczeem is in veel gevallen een chronische aandoening, Wat hebben specifiek eczeempatiënten aan jouw boek, vooral op de lange termijn?
‘Wetenschap laat positieve uitkomsten zien als het gaat om mindfulness bij huidpatiënten in het algemeen, ook bij mensen met eczeem. Het kan bijdragen aan een snellere genezing van de huid en het omgaan met stress, jeuk en pijn die met het hebben van een huidaandoening gepaard gaat.’
‘Over mindfulness zijn al heel veel wetenschappelijke studies bekend. Het is geen wondermiddel, maar als je je brein traint om meer in het hier en nu te zijn, heeft dat onmiskenbaar voordelen voor je gezondheid. Ik maak een extra stap, een mindful stap naar de huid, omdat ik weet dat mensen die een huidaandoening hebben daar vaak stress van krijgen, of juist een huidaandoening krijgen omdat ze stress hebben. Mindfulness is op dit moment een van de betere en onderbouwde wetenschappelijke interventies om – naast de medische behandeling – een huidaandoening te lijf te gaan, om je veerkrachtiger te maken. Ook op de lange termijn.’
Komt er een deel twee van Lekker in je vel?
‘Ha, nee. Het boek is voorlopig niet aan vernieuwing toe. De echte landing moet overigens nog ingezet worden: bij patiënten, patiëntenverenigingen en zorgverleners. Voor zover ik weet is dit het eerste en enige boek tot nu toe dat op een niet-wetenschappelijke manier, maar wel wetenschappelijk onderbouwd, de link beschrijft tussen huid, stress-invloeden en mindfulness. Ik hoop dat we er nog heel lang mee vooruit kunnen en dat het besef groeit, vooral bij zorgverleners, dat mindfulness een aanvullende optie is in de behandeling.’
Zowel je oma als je moeder waren schoonheidsspecialist. Is de huid het eerste waar jij naar kijkt als je iemand ontmoet?
‘Dat gaat vanzelf, ja. Vraag het iedereen die in de huidzorg werkzaam is. Zit ik in de trein, dan kijk ik automatisch naar de huid van iemand en hoe die persoon in zijn of haar vel zit. Zijn er afwijkende dingen te zien? Zijn die charmant, of juist niet? Er is altijd heel veel te zien aan de huid en dat vind ik leuk. De huid is een prachtig orgaan. Heb je een gezonde huid, dan kun je je de ongelofelijke impact die een huidaandoening heeft nauwelijks voorstellen.’
De allermooiste huid die jij ooit hebt gezien…
‘Ik vind heel veel huiden mooi, maar ik heb een zwak voor de bijna kunst die ontstaat bij een vitiligo-huid, de patronen en de afwisseling tussen de lichte en donkere delen, zoals je die soms in een campagne van een parfum- en of kledingmerk ziet. Ik zeg er direct bij dat ik blij ben dat ik zelf geen vitiligo heb. Een beter antwoord op de vraag is misschien dat je tegenwoordig gelukkig steeds meer fotomodellen ziet met een huidaandoening of een huid die niet glad en vlekkeloos is. De grote merken durven dat meer realistische beeld nu eindelijk eens te laten zien en dat is een goede ontwikkeling. Photoshop is geen realiteit, de perfecte huid bestaat simpelweg niet… nou ja, bijna niet dan.’
IN DE HUID VAN…
Huidtherapeut en mindfulness-trainer Jantine van ’t Klooster is ruim vijfentwintig jaar expert op het gebied van de huid. Ze heeft jarenlang als huidtherapeut gewerkt en is docent huidtherapie geweest. Ook was ze onder andere directeur-bestuurder van het Huidfonds. Ze geeft workshops en trainingen op het gebied van de huid(zorg) en mindfulness en heeft onlangs het platform Huidfulness opgericht.
Lekker in je vel – wat je huid vertelt. Over huidfulness, Jantine van ’t Klooster. Uitgeverij Lucht, € 32,95.
Alle op de huid gerichte meditaties van Jantine’s huidfulness programma zijn openbaar en kun je raadplegen via YouTube: huidgerichte meditaties
Zie ook: huidfulness.nl
ALS EERSTE OP DE HOOGTE?
Volg ons op Facebook en Instagram
