Zijn gluten de oorzaak van je eczeem? Als je eczeem hebt, zul je vast wel eens het advies hebben gekregen om bepaalde voedingsmiddelen te vermijden. Anna Hofstra en Thomas Rustemeyer belichten opvattingen over voeding en huid die je vaak hoort.
Drs. Anna Hofstra is arts-assistent bij het MUMC+ en professor dr. Thomas Rustemeyer is specialist klinische immunologie, allergologie en dermatologie aan het Amsterdam UMC.
WAT IS ECZEEM?
Eczeem is een ontstekingsziekte van de huid die leidt tot schilferige, droge plekken en erge jeuk. De ziektelast van eczeem is doorgaans hoog, en de oorzaak van eczeem verschilt van patiënt tot patiënt. Dit komt met name omdat er veel oorzaken van eczeem zijn zoals genetische aanleg, omgevingsfactoren, infecties en de werking van het afweersysteem. Patiënten met eczeem zullen vaker het advies ontvangen om bepaalde voedingsmiddelen te vermijden. Om de wirwar aan opvattingen beter te begrijpen, belichten we veelvoorkomende aannames over voeding en de huid.
In deze blog: zijn gluten de oorzaak van mijn eczeem?
GLUTEN EN ECZEEM
De rol van voeding in het ontstaan van allergisch eczeem blijft een punt van interesse voor zowel arts als patiënt. Slechts bij een aantal patiënten wordt een echte voedselintolerantie aangetoond. Bij een groot deel van de patiënten wordt geen duidelijke associatie tussen voeding en de huidziekte gevonden. Toch leven er veel veronderstellingen over de relatie tussen voeding en eczeem. Hieronder vallen ook gluten-houdende producten. Opmerkelijk genoeg lijkt bij een deel van de patiënten het huidbeeld te verbeteren door een glutenvrij dieet.
WAT IS GLUTEN?
Gluten is een verzamelnaam voor eiwitten in tarwe en andere graansoorten. De eiwitten bestaan uit bouwstenen genaamd aminozuren. Van sommige aminozuren is het van essentieel belang dat we deze uit onze voeding halen, terwijl andere niet-essentiële aminozuren ook door het lichaam zelf worden aangemaakt. Gluten bestaan met name uit aminozuren die het lichaam ook zelf maakt. We hoeven deze aminozuren dus niet uit het gluten te halen. Toch is gluten een nuttig eiwit. Het is stevig en neemt een grote hoeveelheid vocht op. Het leent zich bij uitstek voor brooddeeg en als hoofdbestanddeel van vleesvervangers in de vegetarische en veganistische keuken.
GLUTEN EN COELIAKIE
Sommige mensen hebben een ziekte van het afweersysteem gericht op gluten. Deze ziekte heet coeliakie. Het afweersysteem bestaat uit verschillende witte bloedcellen en beschermt het lichaam tegen bacteriën, virussen en gevaarlijke stoffen van buitenaf. In geval van coeliakie herkent het afweersysteem de gluten per ongeluk als een buitenstaander die opgeruimd moet worden. De darmwand raakt ontstoken door een aanval van de witte bloedcellen en er zijn minder darmcellen beschikbaar om voedingsstoffen op te nemen. Door de ontstekingen ontstaan buikpijn, diarree en misselijkheid, maar ook gewrichtspijn en eczemateuze huidafwijkingen.
NON-COELIAKE GLUTENSENSITIVITEIT (NCGS)
Een gluten-intolerantie – ook wel non-coeliakie glutensensitiviteit (NCGS) – is iets anders dan coeliakie. Mensen met NCGS melden symptomen die lijken op coeliakie, maar in het bloed worden geen antistoffen tegen gluten aangetoond. Toch laat onderzoek zien dat bij een deel van de patiënten de maag-darm- en huidklachten verminderen door een glutenvrij dieet. De klachten komen weer terug als de patiënt gluten-houdende producten aan het voedingspatroon herintroduceren. De diagnose wordt gesteld aan de hand van een eliminatie- en provocatietest. NCGS wordt als ziekte aanschouwd, maar waarom patiënten ziek worden van gluten is onduidelijk.
VEEL ONDUIDELIJKHEDEN
Wetenschappelijk onderzoek naar de relatie tussen gluten en eczeem biedt ook geen duidelijk antwoord: de ene wetenschapper vindt een positief effect van een glutenvrij dieet op het eczeem, maar de andere wetenschapper kan dit effect niet aantonen. Berusten de bevindingen op toeval of zijn gluten daadwerkelijk ziekmakend voor de huid? Eerlijkheidshalve weten we het antwoord niet.
CONCLUSIE
De relatie tussen gluten en eczeem is onduidelijk. Een glutenvrij dieet vergt veel van de patiënt, maar het is niet gezegd dat gluten de (hoofd)oorzaak van eczeem is. Patiënten zouden onder begeleiding van een medisch deskundige of diëtiste kunnen proberen gluten uit het voedingspatroon te elimineren en stapsgewijs toe te voegen om te onderzoeken of een glutenvrij dieet tot een betere huidgezondheid leidt. Om de inname van voldoende aminozuren te handhaven, kunnen patiënten gedurende deze periode meer pseudo-granen zoals quinoa, boekweit en rode rijst nuttigen.
ALS EERSTE OP DE HOOGTE?
Volg ons op Facebook en Instagram
